Türkiye’de 2023’ün ilk dört ayı, teknoloji ve savunma sanayisinde stratejik yatırımların meyve verdiği bir dönem oldu.
Yılın ocak, şubat, mart ve nisan aylarını kapsayan dönemde, ekonomide öne çıkan başlıklar arasında Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat’taki depremlerin etkileri, yüksek teknolojide sağlanan gelişmeler, ihracat rekorları, enflasyon karşısında vatandaşların korunması için atılan adımlar ve yeni konut projeleri yer aldı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 2023 yılının ilk günlerinde 2022 yılına ilişkin dış ticaret rakamlarını açıkladı. 2022 yılında ihracat, önceki yıla göre yüzde 12,9 artışla 254,2 milyar dolara çıkarak Cumhuriyet tarihi rekorunu kırdı. İhracat rekorları 2023 yılında da devam ederken yılın ilk ayında en yüksek ocak ayı ihracatı yakalandı. Asrın felaketi depremler nedeniyle şubat ayında ihracat gerilerken, alınan tedbirlerle mart ayında yeniden yükselişe geçerek yüzde 4,4 artışla 23,6 milyar dolara çıktı ve tüm zamanların en yüksek aylık ihracat rakamı kaydedildi.
Vatandaşların enflasyon karşısında korunmasına yönelik adımlar atılırken, emeklilikte yaşa takılanlarla ilgili düzenleme hayata geçirildi.
Konut arzının artırılması ve orta gelirlilerin uygun koşullarda konuta kavuşması için Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca “Yeni Evim” kampanyası başlatıldı. Bu kapsamda, yararlanıcılara düşük faizli kredi imkanıyla ödeme kolaylıkları sağlanırken, inşaat şirketleri de konut arzının artırılması için desteklendi.
Türkiye şubatta Kahramanmaraş merkezli depremlerle sarsıldı. Can kayıpları ve sosyal hayattaki yıkımların yanı sıra bölgenin büyüklüğü sebebiyle ekonomi de yara aldı. Depremin ekonomik bilançosu, Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığının raporuyla gözler önüne serildi. Asrın felaketinin Türkiye ekonomisi üzerindeki toplam yükünün yaklaşık 2 trilyon lira (103,6 milyar dolar) düzeyinde olduğunun tahmin edildiği açıklandı.
Teknoloji yatırımları yılın ilk aylarında hayalleri gerçeğe dönüştürdü. İlk Togg, Cumhurbaşkanı Erdoğan’a teslim edildi. İlk yerli ve milli gözetleme uydusu İMECE uzaya fırlatılırken, Türkiye’nin ilk uzay yolcuları belli oldu.
TCG Anadolu Türk donanmasının hizmetine girerken, Ankara-Sivas hızlı tren hattı açıldı.
AA muhabirinin derlediği bilgilere göre, Türkiye ekonomisinde yılın ilk 4 ayında yaşanan önemli gelişmeler şöyle:
2 OCAK
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, küresel olumsuzluklara rağmen 2022 yılı ihracatının, önceki yıla göre yüzde 12,9 artışla 254,2 milyar dolar olarak gerçekleştiğini, bu rakamın Cumhuriyet tarihinin rekoru olduğunu bildirdi. İthalat 2022’de yüzde 34,3 yükselişle 364 milyar 395 milyon dolar oldu. Aynı dönemde dış ticaret hacmi de yüzde 24,6 artarak 618 milyar 605 milyon dolara ulaştı.
3 OCAK
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’nin çağrısı sonrası birçok zincir market ve mağaza, fiyat sabitlemesi ya da indirimine gittiğini açıkladı.
4 OCAK
Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından açıklanan yüzde 30’luk zam oranı doğrultusunda, aile yardımı ödeneği dahil en düşük memur maaşı 9 bin 105 liradan 11 bin 848 liraya, en düşük memur emekli aylığı 6 bin 78 liradan 7 bin 901 liraya yükseldi.
Hazine ve Maliye Bakanı Nebati, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum ile orta gelirliye yönelik yeni konut finansman modeliyle hayata geçirilen “Yeni Evim” kampanyasını açıkladı.
15 OCAK
2023 Yılı Yatırım Programı Resmi Gazete’de yayımlandı. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın imzasını taşıyan 2023 Yılı Yatırım Programı’nda yer alan 3 bin 546’sı ana proje olmak üzere 10 bin 915 projeye toplam 454,2 milyar lira ödenek tahsis edildi.
16 OCAK
Hazine ve Maliye Bakanı Nebati ile Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Kurum, Yeni Evim Kampanyası’na başvuruların bugün itibarıyla başladığını bildirdi.
18 OCAK
Tarım ve Orman Bakanlığınca “Kent Tarımı” uygulamaları kapsamında 3 ilde başlatılan projeyle kadın çiftçilere 4 milyon adet yerli sebze fidesi hibe edildi.
23 OCAK
Tüketici güven endeksi ocakta aylık bazda yüzde 4,6 artarak 79,1 olurken bu rakam, son 16 ayın en yüksek seviyesi olarak kayıtlara geçti.
26 OCAK
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Kavcıoğlu, yılın ilk enflasyon raporunun tanıtım toplantısında, “2023 yıl sonu tahminimizi yüzde 22,3, 2024 yıl sonu tahminimizi de yüzde 8,8’de sabit tuttuk” dedi.
30 OCAK
Ekonomik güven endeksi, ocakta aylık bazda yüzde 1,3 artarak son bir yılın en yüksek seviyesi olan 99,3 değerini aldı.
1 ŞUBAT
Ticarete ilişkin düzenlemeler içeren “torba kanun” Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Perakende ticarette haksız ticari uygulamaların önüne geçilmesi için caydırıcı idari para cezası uygulanması, tarım ve gıda ürünlerine ilişkin ödeme vadelerinde düzenlemeye gidildi.
2 ŞUBAT
Ticaret Bakanı Mehmet Muş, “İhracat, en yüksek ocak ayı ihracat değerine ulaşmıştır. Ocak ayında ihracatımız, geçtiğimiz yılın aynı ayına göre yüzde 10,4 artışla 19,4 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir.” dedi.
3 ŞUBAT
Enflasyon ocakta yıllık bazda yüzde 57,68 olurken bu rakam, son 11 ayın en düşük seviyesi olarak kayıtlara geçti. Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), ocakta aylık bazda yüzde 6,65, Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) yüzde 4,15 artış gösterdi. Hazine ve Maliye Bakanı Nebati, “Mevcut veriler, enflasyonda en zorlu dönemi ardımızda bıraktığımızı, önümüzdeki ayların çok daha iyi olacağını işaret etmektedir.” ifadesini kullandı.
4 ŞUBAT
Hazine ve Maliye Bakanlığı, otomotiv sektörüyle ilgili son dönemde sıfır araçlarda stokçuluk yapıldığına, vergi mevzuatına aykırı hareket edildiğine, elden tahsilat yapılarak vergi kayıp ve kaçağına yol açıldığına yönelik şikayetler üzerine inceleme başlattı.
6 ŞUBAT
Türkiye’nin nüfusu, 2022’de bir önceki yıla göre 599 bin 280 kişi artarak 85 milyon 279 bin 553 kişi oldu.
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, Kahramanmaraş merkezli depremler nedeniyle zarar gören iletişim hatlarının onarılması, vatandaşların kesintisiz iletişim sağlamaları için operatörlere talimat verdi ve borç nedeniyle kapalı tüm mobil, internet ve sabit hatların görüşmeye açılmasını sağladı.
Kamu İhale Kurumu, Kahramanmaraş merkezli depremlerden etkilenen illerde 7-17 Şubat tarihlerinde yapılacak ihalelerin, ihale tarihinden itibaren 2 hafta sonra aynı saatte yapılmak üzere ertelendiğini bildirdi.
7 ŞUBAT
Ticaret Bakanlığı, Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından acil ihtiyaç malzemelerinin fiyatlarında fahiş artış yapıldığı iddialarına yönelik ülke genelinde denetimler başlatıldığını bildirdi.
Ticaret Bakanlığı himayesinde, Kahramanmaraş merkezli depremlerden zarar gören vatandaşların öncelikli olarak ihtiyaç duyacakları ürünlerin satılacağı e-Ticarette Deprem Yardımlaşma Seferberliği (e-Seferberlik) başlatıldı.
10 ŞUBAT
Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu, “asrın felaketi” olarak nitelendirilen Kahramanmaraş merkezli depremler sonrası fahiş fiyat artışı yaptığı değerlendirilen 353 firmaya toplam 84 milyon 975 bin 532 lira idari para cezası verdi.
11 ŞUBAT
Mali Suçları Araştırma Kurulu, depremden etkilenen ve olağanüstü hal ilan edilen illerde hem maaş ödemelerinde sıkıntı yaşanmaması hem de diğer bankacılık işlemlerinin yapılabilmesi için kimlik belirleme uygulamalarına kolaylık getirdi.
12 ŞUBAT
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, Kahramanmaraş merkezli depremler nedeniyle pistinde hasar oluşan Hatay Havalimanı’nın hizmet vermeye başladığını bildirdi.
14 ŞUBAT
Kahramanmaraş merkezli depremler nedeniyle zarar gören esnaf ve sanatkarların, esnaf kredi ve kefalet kooperatifleri kefaletiyle veya doğrudan Halkbank’tan kullandıkları düşük faizli kredi borçları 6 ay ertelendi.
15 Şubat
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, iş dünyasının ve hayırseverlerin katılımıyla deprem bölgesine kalıcı konut yapma kampanyası başlattı.
17 ŞUBAT
Kahramanmaraş merkezli depremlerden etkilenen bölgedeki yetiştiricilere, bir defaya mahsus olmak üzere büyükbaş için hayvan başına 500 lira, küçükbaş için hayvan başına 50 lira destekleme ödemesi yapılmasına yönelik Cumhurbaşkanı Kararı Resmi Gazete’de yayımlandı.
20 ŞUBAT
Tüketici güven endeksi şubatta aylık bazda yüzde 4,3 artarak 82,5 oldu. Bu değer, son 23 ayın en yüksek seviyesi olarak kayıtlara geçti.
23 ŞUBAT
Kahramanmaraş ve Hatay merkezli depremlerden etkilenen depremzedelerin barınma ihtiyacının karşılanmasına yönelik hazırlanan prefabrik yapı ve konteynerlerin montaj ve kurulumunda KDV’nin yüzde 1 olarak uygulanmasına karar verildi.
1 MART
Emeklilikte yaşa takılanlarla ilgili düzenleme, TBMM Genel Kurulunda kabul edilerek yasalaştı.
2 MART
Ticaret Bakanlığı, şubatta ihracatın, Kahramanmaraş merkezli depremlerin etkisiyle gerileyerek geçen yılın aynı ayına göre yüzde 6,4 azalışla 18,6 milyar dolar olduğunu bildirdi. Deprem nedeniyle şubat ayı ihracatına doğrudan 1,5 milyar dolarlık aşağı yönlü etki olduğu değerlendirildi.
3 MART
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), şubat ayı enflasyon verilerini açıkladı. TÜFE şubatta yüzde 3,15, Yİ-ÜFE yüzde 1,56 arttı. Yıllık enflasyon, tüketici fiyatlarında yüzde 55,18, yurt içi üretici fiyatlarında yüzde 76,61 oldu. TÜFE son 12 ayın, Yİ-ÜFE son 15 ayın en düşük seviyesinde gerçekleşti. TÜİK, Kahramanmaraş merkezli depremler nedeniyle şubatta Gaziantep, Malatya ve Hatay bölge müdürlüklerine bağlı illerde saha fiyatlarının derlenemediğini bildirdi.
Emeklilikte yaşa takılanlarla ilgili düzenleme, Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
6 MART
Rekabet Kurulu, SpaceX ve Twitter’ın sahibi Elon Musk’ın, Twitter Inc’in tek kontrolünü devralması işlemine izin verirken, bu işlemin Kurulun izni olmadan gerçekleşmesi nedeniyle Musk’a Türkiye’deki 2022 gelirinin binde 1’i oranında ceza uygulanmasını kararlaştırdı.
Hazine ve Maliye Bakanı Nebati, Suudi Arabistan Kalkınma Fonu’nun, TCMB’ye 5 milyar dolarlık mevduat yatırılması kararına ilişkin, “Bu karar, Suudi Arabistan yönetiminin Türk ekonomisine güveninin ve ortak çabalarımızın olumlu bir neticesi olmuştur.” ifadesini kullandı.
7 MART
Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından duyurulan “Hayata Dönüş Kredisi”nin kapsamı, depremden etkilenen 11 il ve Sivas’ın Gürün ilçesindeki esnaf ve sanatkarı içine alacak şekilde genişletildi.
9 MART
Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu, AA Editör Masası’nda, 6 Şubat’taki depremlerin ilk günlerinde mobil iletişim hizmetlerinde yaşanan sorunlara ilişkin inceleme ve soruşturmalar başlattıklarını bildirdi.
10 MART
Türkiye’de işsizlik oranı, ocakta bir önceki aya göre 0,5 puan azalarak yüzde 9,7 seviyesinde gerçekleşirken Ağustos 2022’den bu yana ilk kez tek haneye düştü.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca, Kahramanmaraş merkezli depremlerden etkilenen 11 il ile Sivas’ın Gürün ilçesindeki satış, ön izin, irtifak hakkı, kullanma izni, kira bedelleri ve hasılat payları ile ecrimisil borçlarının ertelenmesine ilişkin düzenleme yapıldı.
14 MART
Rekabet Kurumu, Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından Ankara’da faaliyet gösteren emlakçıların ve komisyoncuların, gayrimenkul satış ve kiralama ücretlerinde birlikte fiyat belirleyerek rekabeti ihlal edip etmediklerinin tespiti amacıyla ön araştırma başlattı.
17 MART
Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, Kahramanmaraş ve Hatay depremlerinin yol açtığı felaketin Türkiye ekonomisi üzerindeki toplam yükünün yaklaşık 2 trilyon lira (103,6 milyar dolar) düzeyinde olduğunun tahmin edildiğini açıkladı.
25 MART
Depremlerden etkilenenlere vergi kolaylıkları sağlayan kanun Resmi Gazete’de yayımlandı.
27 MART
Hazine ve Maliye Bakanı Nebati, depremlerden etkilenen vatandaşlara hane başına 10 bin lira acil yardım ödemesi yaptıklarını bildirdi.
31 MART
Kur korumalı vadeli mevduat hesaplarına uygulanan Türk lirası faiz üst sınırı kaldırıldı.
1 NİSAN
Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu, Türkiye’den günlük erişimi 1 milyondan fazla olan yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcılarının, yetkili en az bir gerçek veya tüzel kişiyi Türkiye’de temsilci olarak belirlemesini zorunlu hale getirdi.
3 NİSAN
Hazine ve Maliye Bakanı Nebati, afet bölgesindeki konteyner kentlerin dışında barınacak olan vatandaşlara taşınma ve kira yardımı sağladıklarını belirterek, “175 bin 262 afetzedemize hane başı 15 bin lira olmak üzere toplam 2,6 milyar lira Afetzede Taşınma Destek Ödemesi gerçekleştirdik.” dedi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, eşi Emine Erdoğan ile Cumhurbaşkanlığı Külliyesi avlusunda düzenlenen “İlk Togg T10X Teslim Töreni”ne katıldı.
4 NİSAN
Türkiye’nin otomobili Togg, yola çıkmadan önce onlarca testten başarıyla geçerken, Türk Standardları Enstitüsü tarafından üretimin uygunluğu kontrolleri ile Araç Tip Onay Belgelendirme süreci tamamlandı.
Ticaret Bakanı Muş, depremlerin üretim ve tedarikte oluşturduğu olumsuzluklara rağmen mart ayında ihracatın yüzde 4,4 artışla 23,6 milyar dolara çıktığını belirterek, “Bu rakam, tüm zamanların en yüksek aylık ihracat rakamıdır.” dedi.
5 NİSAN
Orman köylüsünün ormandan sağlanan gelire ortak olması, orman yangınlarında hayatını kaybeden görevlilerin şehit statüsünde sayılması gibi düzenlemeleri içeren Orman Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
6 NİSAN
Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından uluslararası sermaye piyasalarındaki ilk Çevresel, Sosyal ve Yönetişim-Environmental, Social and Governance tahvil ihracında 2,5 milyar dolarlık satış gerçekleştirildi.
7 NİSAN
Ticaret Bakanlığı, Kahramanmaraş merkezli depremlerden etkilenen illerde merkezi ve üretim tesisi bulunan firmaların ihracat destek sürelerinin bir yıl uzatılmasını kararlaştırdı.
8 NİSAN
Başakşehir-Kayaşehir Metro Hattı’nın Çam ve Sakura Şehir Hastanesi İstasyonu hizmete açıldı.
10 NİSAN
Dünyanın ilk silahlı insansız hava aracı gemisi ve Türkiye’nin en büyük askeri gemisi TCG Anadolu, İstanbul Tuzla’daki Sedef Tersanesi’nde düzenlenen törenle Türk donanmasının hizmetine girdi.
11 NİSAN
Sanayi üretim endeksi, Kahramanmaraş ve Hatay merkezli deprem felaketinin yaşandığı şubatta aylık bazda yüzde 6, yıllık bazda yüzde 8,2 azalış gösterdi.
12 NİSAN
AKM-Gar-Kızılay Metro Hattı açıldı.
15 NİSAN
Türkiye’nin ilk yerli ve milli gözetleme uydusu İMECE uzaya fırlatıldı.
24 NİSAN
Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Karaismailoğlu, Avrasya Tüneli’nde, 22 Nisan’da 85 bin 437 araç geçişiyle rekor kırıldığını ifade etti.
Ticaret Bakanı Muş, ilk yerli ve milli x-ray tarama sistemlerinin yarı sabit modellerinde seri üretime geçildiğini, mobil ve ‘backscatter (hayalet sistem)’ tarama sistemlerinin de Türkiye’de üretiminin başladığını bildirdi.
26 NİSAN
Kamuoyunda “ATAK-2” olarak bilinen Ağır Sınıf Taarruz Helikopteri, ilk kez motor çalıştırdı.
Ankara-Sivas Hızlı Treni ilk seferi için başkentten hareket etti.
27 NİSAN
Türkiye’nin ilk hidrojen vadisi ve en büyük kapasiteli yeşil hidrojen tesisi için imzalar atıldı. Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, “HYSouthMarmara Hidrojen Vadisi Projesi” ile “Güney Marmara Hidrojen Kıyısı Platformu Güdümlü Projesi”nin Türkiye’ye hidrojende lig atlatacağını belirtti.
28 NİSAN
Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanı İsmail Demir, yerli ve milli imkanlarla geliştirilen ağır sınıf taarruz helikopteri ATAK-2’nin ilk kez havalandığını bildirdi.
29 NİSAN
Cumhurbaşkanı Erdoğan, TEKNOFEST’te, Uluslararası Uzay İstasyonu’na gidecek yolcuları açıkladı. Buna göre uzay yolcusu, Hava Kuvvetleri Komutanlığında önemli başarılara imza atan Türk pilot Alper Gezeravcı oldu. Yedek olarak ise Roketsan’da uzay fırlatma sistemleri alanında çalışan sistem mühendisi Tuva Cihangir Atasever seçildi.
Türkiye’nin milli ana muharebe tankı Altay, uzay, havacılık ve teknoloji festivali TEKNOFEST’te ilk kez vatandaşlarla buluştu.
