Farnoosh Amirshahi | BBC Farsça Servisi
BBC Farsça Servisi’nin eriştiği “çok gizli” belgeler, İran hükümetinin başörtüsü takmayan kadınlara yönelik yeni planlarını gözler önüne serdi.
Nisan ve Mayıs tarihli belgelere göre İran yargısı, kıyafet kurallarına uymayan kadınlar için alışveriş merkezleri gibi kamusal alanlarda “mobil mahkemeler” kurabilecek.
Okullardaki kadın öğrenciler Eğitim Bakanlığı’nın yaptırımlarına maruz kalabilecek ve sosyal medya başörtüsü takmadıkları içerikleri paylaşan ünlüler de 10 yıla kadar hapis cezası alabilecek.
İran hükümeti planlar hakkında bir yorum yapmadı.
Fakat bu düzenlemelerin bir kısmını yayımlayan bir İran gazetesi hakkında “çok gizli belgeleri açıklama” suçlamasıyla soruşturma açıldı.
Bu gizli belgelerdeki planların bazıları “Tesettür ve İffet Yasası’na” dahil edildi. Meclis’in Eylül’de onayladığı bu yasa şu anda İran Anayasa Koruma Komitesi’nin önünde. Bu komite yasayı kabul ederse yeni kurallar uygulamaya girecek.
Eylül ayı, İran’da baş örtüsü takmadığı gerekçesiyle gözaltına alındıktan sonra hayatını kaybeden 22 yaşındaki Mahsa Amini’nin de ölüm yıldönümüydü.
Amini’nin ölümünün ardından çok sayıda kadın başörtülerini çıkarıp yakmış ve sokaklarda aylar süren protestolar düzenlenmişti. Bu protestolarda yüzlerce kişinin hayatını kaybettiği bildiriliyor.
Sızdırılan belgelere göre İran İçişleri Bakanı Ahmet Vahidi, İffet Yasası gizli oturumda Meclis gündemine gelmeden aylar önce, kamusal alanlarda başlarını örtmeyen kadınları engellemek için bir dizi yönetmeliğe onay verdi.
Bu yönetmelikler İran Devrim Muhafızları, istihbarat birimleri ve kolluk kuvvetlerine yeni yetkiler tanıdı.
Yönetmeliklere göre:
- Polisler, Eğitim Bakanlığı’nın gerekli yaptırımları uygulayabilmesi için başlarını açan kadın öğrencileri belgeleyecek.
- Sosyal medyada başlarını örtmeyen veya başörtüsü kullanmamaya teşvik eden ünlüler ve influencerlar “yozlaşmaya teşvikten” 10 yıla kadar hapis cezası alabilecek. Yetkililer bu kişilerin evlerine girerek elektronik cihazlarına el koyabilecek.
- Başörtüsü kurallarına uymayan işyerleri yetkililer tarafından mühürlenebilecek veya kapatılabilecek. İşyerlerinin başörtüsü kurallarına uymayan kadın müşterilerine hizmet vermemesi, işyerini terk etmeye zorlaması veya kolluk kuvvetlerini çağırması bekleniyor.
- Özellikle okullar ve üniversitelerin yakınlarında bulunan, ve geçen yılki protestolarda oynadıkları roller yüzünden “günah yuvası” olarak görülen kafeler kapatılacak.
- Başörtüsü takmamaya direnen kadınlara da “yozlaşmaya teşvik” suçlaması yöneltilebilecek.
- Saçı açık kadınları taşıyan motosikletlerin tespit edilebilmesi için ulusal bir motosiklet plaka veri merkezi kurulacak.
- İşyerlerinde kadın çalışanların saçlarını açmasına izin veren şirketler tespit edilecek.
Bu belgelerde yer alan uygulamalardan kafelerin kapatılması ve saçı açık kadınları taşıyan araçların tespit edilmesi gibi önlemler halihazırda hayata geçmiş durumda.
Belgelere göre emniyet müdürlüklerinden, insan güçlerinin yeterli bir kısmını “başlarını örtmeyen kadınları tespit etme ve uyarma” görevine ayırması isteniyor.
İçişleri Bakanı Ahmet Vahidi’nin imzaladığı ve “çok gizli” damgası içeren belgelerden biri
Son aylarda başkent Tahran’daki metro girişlerinde tesettür kontrolü yapanların sayısı artmıştı.
İçişleri Bakanlığı ve Tahran Belediye Başkanlığı, “bu kişilerin kendi istekleriyle hareket eden ve izin almalarına gerek olmayan kişiler” olduğunu açıklamıştı.
Fakat son belgeler, metroda kontrollerin hükümetin kararıyla artırıldığını gösteriyor.
Belgelerde “başını açan kadınların kapsamlı bir şekilde videoya kaydedilmesi” maddesi de yer alıyor. Bu da, son aylarda bunu yapanların kolluk kuvvetleriyle ilişkili kişiler olabileceğini gösteriyor.
